Τρίτη 13 Οκτωβρίου 2009

H Σφίγγα και ο καθαρισμός της



"...Ανάμεσα στα προταγμένα μπροστινά πόδια υπάρχει μια μεγάλη πλάκα από κόκκινο γρανίτη, η οποία φέρει επιγραφή που καταγράφει ένα όνειρο του Τούθμωση του Δ΄ της 18ης δυναστείας πριν την ενθρόνισή του. Σύμφωνα με αυτή την επιγραφή, ο πρίγκιπας, ενώ κυνηγούσε, αποφάσισε να αναπαυτεί το μεσημέρι στη σκιά της Σφίγγας. Κατά τη διάρκεια του ύπνου η Σφίγγα, η οποία εκείνη την εποχή θεωρείτο ενσάρκωση του θεού Ήλιου του υποσχέθηκε το Διπλό Στέμμα της Αιγύπτου αν απομάκρυνε την άμμο που είχε σκεπάσει σχεδόν ολόκληρο το σώμα της. Δυστυχώς, το τελευταίο μέρος της επιγραφής έχει εκτεθεί σε τέτοιο βαθμό στη διαβρωτική επίδραση του ανέμου ώστε δεν μπορεί να αναγνωσθεί, αλλά πρέπει να υποθέσουμε ότι είχε σχέση με το πώς εκπληρώθηκε η επιθυμία του θεού και πώς ανταμείφθηκε τελικά ο πρίγκιπας με το Στέμμα των Δύο Χωρών. Εκτός από τον καθαρισμό της άμμου, ο Τούθμωσης Δ΄μπορεί να επισκεύασε κατεστραμμένα μέρη του σώματος τοποθετώντας ένθετες μικρές πέτρες από ασβεστόλιθο -μια επιχείρηση που επαναλήφθηκε κατά τη Ρωμαική εποχή, όταν η άμμος αφαιρέθηκε για άλλη μια φορά και ανεγέρθηκε ένας βωμόςμπροστά από το άγαλμα.

Ο καθαρισμός της Σφίγγας από την άμμο ήταν αναμφίβολα μια τακτική ανάγκη και πιθανόν υπήρξαν εκτεταμένες περίοδοι, κατά τις οποίες αυτή ήταν σχεδόν, αν όχι ολοκληρωτικά, θαμμένη στην άμμο που μετέφεραν οι αμμοθύελλες. Ίσως για αυτό το λόγο δεν αναφέρεται από τους κλασικούς συγγραφείς Ηρόδοτο, Διόδωρο και Στράβωνα. Μια στήλη στο Βρετανικό Μουσείο αναφέρει ότι καθαρίστηκε από την άμμο την εποχή του Νέρωνα (54-68 μ.Χ.), όταν ο Κλαύδιος Βάλβιλος ήταν έπαρχος της Αιγύπτου. Σχέδια που έγιναν τον τελευταίο αιώνα δείχνουν μεγάλες σχισμές στο κεφάλι και το κάλυμμά του και βαθιά ρήγματα στο λαιμό εξαιτίας της διάβρωσης από την άμμο. Η διάσωσή της μέχρι τις μέρες μας, παρά την ιδιαίτερη ευπάθειά της πρέπει να οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ότι παρέμενε θαμμένηγια μεγάλα διαστήματα".


Απόσπασμα από I.E.S. Edwards, Οι πυραμίδες της Αιγύπτου, Eκδόσεις Οδυσσέας-Φόρμιγξ [Μεταφραστής Δημήτρης Παπαγεωργίου], Αθήνα 2002, σελ. 149.