Παρασκευή 27 Φεβρουαρίου 2009

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ - Θηλασμός, μπιμπερό, μωρουδιακά


Η διατροφή του παιδιoύ σε μικρή ηλικία ήταν στην αρμοδιότητα της μητέρας του, που το θήλαζε ως τα τρία του χρόνια. Για το παιδί αυτό αποτελεί εγγύηση μιας κατάλληλης τροφής και για τη μητέρα ένα αντισυλληπτικό μέσο, του οποίου η αποτελεσματικότητα σημειώνεται ήδη από παλαιοτάτων χρόνων. Για να δώσει το στήθος της, η μητέρα κάθεται καταγής, παίρνει το μικρό στα γόνατά της, χωρίς να φοβάται ότι ο κόσμος τη βλέπει. Ακόμα και η πριγκίπισσα Σεμπεκνάχτ (12η δυναστεία, περί το 1950 π.Χ.) δέχεται να την απεικονίσουν έτσι σε ένα ανάγλυφο. Πάμπολλα αγαλματίδια δείχνουν μια μητέρα που σφιχταγκαλιάζει το μικρό της στο στήθος της, εκφράζοντας έτσι την ίδια την εικόνα της γονιμότητας και μιας ορισμένης μορφής γυναικείου ιδεώδους. Για την έξοδό της από το σπίτι, η νεαρή μητέρα κρατούσε το μωρό της καβάλα στους γοφούς της και το συγκρατούσε με ένα πορτ-μπεμπέ, φτιαγμένο με ένα πλεχτό σάλι. Είχε έτσι τα χέρια ελεύθερα και μπορούσε να επιστρέψει στη δουλειά, στα χωράφια λόγου χάριν, λίγο καιρό μετά τον τοκετό.
Ένα από τα πιο διαδεδομένα και τα πλέον εκτιμώμενα γυναικεία επαγγέλματα ήταν το επάγγελμα της τροφού. Στα εύπορα κοινωνικά στρώματα, συνηθιζόταν να εμπιστεύεται η μητέρα τον θηλασμό του μωρού της σε μια τροφό που αναλάμβανε να ασχοληθεί με το παιδί ως την ηλικία των τριών ετών. Σε αντάλλαγμα του γάλακτος που προσφέρει και των φροντίδων που υποχρεώνεται να παράσχει, η τροφός στεγάζεται και διατρέφεται από την οικογένεια, η οποία μπορεί έτσι και να ελέγχει αν το παιδί είναι καλά στη υγεία του. Αντί θηλάστρων, οι Αιγύπτιες χρησιμοποιούσαν μμικρά κύπελλα από τερρακόττα με επίμηκες ράμφος, που μερικά δείγματά τους βρέθηκαν σε τάφους παιδιών.
Τα μωρουδιακά ήταν ανύπαρκτα, αν πιστέψουμε τα ανάγλυφα και τα γλυπτά, όπου δεσπόζει η γύμνια ως ένδειξη της πρώτης νεότητος. Αρχίζουν να ντύνονται με την εφηβεία, αν και δεν είναι σπάνιο να δούμε νεαρά κορίτσια με το ήδη σχηματισμένο στήθος να παίζουν γυμνές με τα άλα παιδιά. Ωστόσο, μπορούμε να αναρωτηθούμε αν η γύμνια του παιδιού δεν ήταν μάλλον μια καλλιτεχνική σύμβαση η οποία επέτρεπε να ξεχωρίζουν αμέσως στις αναπαραστάσεις τα νεαρότερα παιδιά από τα πιο ηλικιωμένα, ενώ στην πραγματικότητα συνέβαινε αλλιώς. Διότι τα χειμωνιάτικα βράδια ήταν, μερικές φορές, παγερά, και δυσκολευόμαστε να φαντασθούμε ότι οι Αιγύπτιοι γονείς άφηναν τα παιδιά τους χωρίς ρούχα. Στον τάφο μιας νέας κοπέλας, που ανακαλύφθηκε το 1982 στη Σακκάρα (11η δυναστεία, περί το 2100 π.Χ.), οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως το εμπρός μέρος ενός μικρού φορέματος με ντεκολτέ σε σχήμα V, που έδενε στο λαιμό με ένα κορδόνι, και που προοριζόταν να ντύνει το παιδί στο υπερπέραν. Σποραδικά, οι ανασκαφές έχουν ξεθάψει κουρέλια από παιδικά ρούχα, που μας αποδεικνύουν ότι τα παιδιά δεν ήταν πάντα τόσο γυμνά όσο μας αφήνουν να πιστέψουμε τα ανάγλυφα.

Απόσπασμα από Guillemette Andreu, Η καθημερινή ζωή στην Αίγυπτο τον καιρό των πυραμίδων, 3η χιλιετία π.Χ., Εκδόσεις Παπαδήμα, Αθήνα 2000, σελ. 118-119. [Μεταφραστής: Γιώργος Σπανός]

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου